آخرین مطالب
امکانات وب
«بسم الله الرحمن الرحیم»
مردم روستای مشهد اعم از جوانان و افراد مسن، افراد مذهبی هستند ودر مراسم مذهبی به ویژه ایام سوگواری ماه محرم الحرام شرکت فعال دارند.
با توجه به وجود پیکرهای مطهر و مقدس سه امام زاده شاه طاهر،شاه مطهر، بی بی خاتون (علیهم السلام)،عنایت خداوند مورد توجه اهالی روستا قرار گرفته است و مردم روستا هم از لحاظ شخصیتی و فرهنگی و هم از لحاظ دینی و مذهبی انسان های برگزیده ای هستند.
در این قسمت می خواهیم مختصری از مراسم سوگواری در ماه محرم در این روستا را معرفی کنیم:
محرم که شروع می شود پرچم های عزاداری و خیمه ی عزای امام حسین(ع) بر پا می شود و مسجد روستا حال و هوای عزا به خود می گیرد و خانه ی خدا محل عزای شهدای کربلا می گردد.هر شب مردم به مسجد رفته و پس از نماز جماعت اشخاص نوحه خوان می آیند و سینه زنان ارادتمند به سید الشهدا(ع) با نوحه ی آنان آغاز به سینه زنی می کنند.پس از سینه زنی،عزاداران پذیرایی شده و راهی منزل می شوند.
افرادی از اهالی روستا که نذریِ شام دارند در برخی شب ها به صرف شام از عزاداران پذیرایی می کنند.البته این افراد هر سال در شب معینی نذر خود را ادا می کنند.پس از شام نیز مراسم عزاداری مزبور برگزار می گردد.
شب هفتم محرم،علمی که در مسجد روستا قرار دارد و متبرک به نام حضرت ابو الفضل العباس(ع) است و مردم روستا به آن اعتقاد خاصی دارند،توسط مسئولان مربوطه پارچه هایش بسته شده مرتب می گردد.این شب ها مسجد روستا همچنان شلوغ تر می گردد و آن دسته از اهالی ده که در جاهای دیگر زندگی می کنند به روستای خودشان مشهد باز می گردند.
شش کیلومتر بالاتر از روستای مشهد،روستای کلاک واقع است و بین این دو روستا نزدیک به روستای کلاک،روستای یدره.(که در قسمت موقعیت جغرافیایی روستا در وبلاگ ذکر شد).روز هفتم هیئت عزاداری روستای مشهد به روستای یدره می رود. کسانی که علم روستا را به دست دارند نیز جلودار هیئت هستند.از روستای کلاک نیز به یدره می آیند.پس از عزاداری و نوحه خوانی و سینه زنی مراسم تعزیه حضرت علی اکبر(ع) برگزار می گردد و پس از نماز جماعت، عزاداران روستای مشهد به صرف نهار توسط اهالی روستای یدره پذیرایی شده و سپس به روستای مشهد باز می گردند.
شب تاسوعا شب پر شوری است.در این شب اهالی روستای مشهد مراسم سوگواری را با ارادت فراوان نسبت حضرت ابوالفضل العباس(ع) انجام می دهند و پس انجام کلیه ی مراسم،خیمه هایی که برای مراسم شام غریبان آماده گردیده، به جای معین خود که در مقابل امام زاده شاه طاهر(ع) در محل ورود به روستا قرار دارد می برند.سپس مردم بازمی گردند و به خانه هایشان می روند و برای روز تاسوعا آماده می شوند.
صبح روز تاسوعا پس از نماز جماعت صبح،به صرف صبحانه دعوت می گردند واندکی پس از آن هیئت عزاداران به همر اه علم عزاداری، مسجد روستای مشهد را به قصد روستای کلاک ترک می کنند.هیئت همچنان سینه زنان تا امام زاده شاه طاهر(ع) که در محل ورود به روستا قرار دارد می روند.در مقابل امام زاده، برای احترام و ختم فاتحه برای گذشتگان روستا اندکی توقف می کنند و دوباره راه می افتند.فعلا دیگر سینه نمی زنند.جوانان، علم را به دوش می گیرند و هیئت با پای پیاده به عشق شهدای کربلا مسافت شش کیلومتری تا روستای کلاک را طی می کنند.هنگام ورود به روستای کلاک هیئت دوباره آماده ی سینه زنی می شود و هیئت، سینه زنان به سمت داخل روستای کلاک حرکت می کند.هیئت کلاک نیز به نشانه ی استقبال، در محلی مشخص در کلاک که بر سر راه مسجد قرار دارد با علم عزاداریشان می ایستند.وقتی هیئت مشهد به هیئت کلاک و یدره( که قبل از آمدن هیئت مشهد،به هم پیوسته بودند) می رسد،دو هیئت در مقابل هم قرار می گیرند تا طبق آیین گذشتگانشان مراسم موسوم به «سلام صفا» را انجام دهند.در این مراسم دو هیئت در مقابل هم قرار می گیرند و فریاد «یا حسین» سر می دهند سپس همه ساکت می شوند و یک نماینده از هیئت کلاک و یک نماینده از هیئت مشهد متنی را می خوانند.مردان و زنان مسن و افراد دیگر که مفهوم این متن را درک می کنند،بسیار می گریند.
(مراسم "سلام،صفا" روز تاسوعا)
پس از پایان متن،دو هیئت فریاد «یا حسین» سر می دهند و هیئت کلاک به احترام عزاداران مشهد می ایستد و هیئت مشهد جلو می رود و نوحه خوان هیئت نوحه می خواند و عزادازان سینه می زنند و به سمت مسجد روستای کلاک حرکت می کنند.هیئت کلاک و یدره نیز از عقب زنجیر زنان می آیند.(چند سالی است هیئت این روستا زنجیر می زند و پیش از آن سینه می زدند).در حیاط مسجد یک نوحه خوان بر روی سکویی که برای تعزیه خوانان تعبیه شده است می ایستد و هیئت کلاک و مشهد که به هم پیوستند با هم سینه می زنند و شوری بر پا می کنند.پس از سینه زنی،روحانی روستای مشهد سخنرانی می کند و پس از آن تعزیه ی حضرت ابوالفضل العباس(ع) برگزار می گردد.عزاداران نیز در حین مشاهده ی تعزیه،پذیرایی می شوند.پس از تعزیه نماز جماعت ظهر برگزار می گردد.
(دو تصویر بالا:مراسم تعزیه حضرت ابوالفضل العباس(ع) در روستای کلاک)
چیزی که در این روستاها مرسوم می باشد این است که در روز عاشورا اغلب مردم مشهد اهالی روستای کلاک را به صرف نهار دعوت می کنند و روز تاسوعا نیز اغلب مردم کلاک مردم روستای مشهد را به صرف نهار دعوت می کنند.یعنی اغلب مردم نهار نذری می دهند و هرکدام از عزاداران به منزل هرکه نذری می دهد به دلخواه می رود.پس از نماز جماعت ظهر در تاسوعا،عزاداران روستای مشهد برای صرف نهار به خانه ی اهالی روستای کلاک دعوت می شوند.پس از صرف نهار مردم روستای مشهد به روستای خودشان بازمی گردند.البته دیگر مردم متفرق شده و دسته تشکیل نمی گردد.با وجود این گروهی علم را بر دوش می گیرند و پیاده به سوی مشهد حرکت می کنند.
مردم به سمت خانه هایشان می روند.و پس از اذان مغرب به مسجد می آیند و نماز جماعت را برگزار می کنند.پس از نماز جماعت مراسمی مانند شب گذشته (شب تاسوعا) برگزار می گردد.البته زیارت عاشورا نیز خوانده می شود.از عصر روز تاسوعا،طبخ حلیم نذری آغاز می شود و افراد مختلف به نیت پاک خویش آن را هم می زندد.
پس از اجرای تمام مراسم در مسجد، مردم به منزل می رونداما عده ی زیادی برای شب زنده داری و شرکت در طبخ حلیم، بیدار می مانند.
(مراسم پخت حلیم و مناجات شب قبل از عاشورا)
نیمه شب، قبل از اذان صبح یعنی قبل از آن که هوا روشن شود،در آن تاریکی مراسم «صبح خوانی» برگزار می شود.می توان گفت صبح خوانی از بکرترین آیین های عزاداری و از سوزناک ترین مراسم عزاداری سالار شهیدان است.
(محیا کردن اسبی به عنوان نمادی از اسب سید الشهدا، برای مراسم صبح خوانی)
عده ای فانوس به دست می گیرند.اسبی که نماد ذوالجناح است توسط شخصی آماده می گردد.شخصی شعر مخصوص را می خواند و افراد دیگر نیز حرکت می کنند و شعر را پس از آن که آن شخص خواند، تکرار می کنند.این شعر کهن با نوایی خاص در آن نیمه شب سوزناک در کوچه هایی که به سمت امام زاده ختم می گردد،خوانده می شود.تا زمانی که در این مراسم نباشید به خوبی نمی توانید درک کنید در این مراسم چه می گذرد.آن شعر این است:
«ای صبح شد وقت سحر/دارد حسین داغ پسر طفلان او بی بال و پر/ای صبح صادق وا مشو»
بغض ها در گلو می ترکد و از آن صبح سوزناک خواسته می شود که فرانرسد.دو یا سه نفر ظرف ذغال را حمل می کنند و بر روی ذغال اسفند می ریزند و در جلوی هیئت حرکت می کنند.
هیئت ابتدا به سمت امام زاده شاه طاهر(ع) می روند.در مقابل امام زاده توقف می کنند.سینه می زنند و نوحه ی مخصوص را می خوانند ودر حقیقت به امام زاده سلام می کنند.پس از امام زاده شاه طاهر به سمت امام زاده شاه مطهر(ع) حرکت می کنند.در مقابل امام زاده شاه مطهر(ع) نیز توقف کرده همان کارها را انجام می دهند.اما متأسفانه به دلیل صعب العبور بودن راه امام زاده بی بی خلتون(س)، به آنجا نمی روند.اما نوحه و سلام مخصوص به ایشان نیز در مقابل امام زاده شاه مطهر(ع) خوانده می شود.هنوز هوا روشن نشده است.مردم به مسجد باز می گردند،وضو می سازند و پس از اذان، نماز جماعت صبح روز عاشورا را در مسجد به جا می آورند.پس از نماز صبحانه در مسجد صرف می شود.حلیم نذری که ذکر شد در این صبحانه آورده می شود و قسمتی از آن نیز برای پذیرایی از هیئت کلاک که به روستای مشهد می آیند نگهداری می شود.
همان طور که صبح تاسوعا هیئت روستای مشهد به کلاک رفت،صبح عاشورا نیز هیئت کلاک به مشهد می آید.این بار هیئت کلاک را بدرغه می نماید و همان مراسم که تاسوعا در کلاک اجرا شد، عاشورا در مشهد اجرا می شود.سپس روحانی کلاک سخنرانی می کند و مراسم تعزیه ی امام حسین(ع) توسط تعزیه خوانان خود روستا برگزار می شود.(روستای مشهد از زمان های گذشته تعزیه خوانانی را پرورش داده است و از نظر تعزیه خوانی، این روستا پیشینه ی طولانی دارد.به زودی اطلاعاتی راجع به این موضوع در وبلاگ قرار خواهیم داد).عزاداران در حین مشاهده ی تعزیه پذیرایی می شوند و پس از تعزیه و نماز جماعت با فضیلت ظهر عاشورا،عزاداران به خانه های مختلف اهالی روستای مشهد که با نهار نذری از عزاداران پذیرایی می کنند، دعوت می شوند.پس از صرف نهار اهالی روستای کلاک به روستای خویش باز می گردند.
(استقبال از هیئت عزاداران روستای کلاک در صبح روز عاشورا سال ۱۳۸۷)
آفتاب که غروب می کند،همچنان فضا دلگیر تر می شود.گویی اندوه عالم بر سر عزاداران ریخته است.همه از درون دچار غم جانسوزی هستند.آری شام غریبان است.افرادی تشریفات مراسم شام غریبان را آماده می کنند.
افراد مختلف شمع های بسیاری روشن نموده در اطراف امام زاده شاه طاهر قرار می دهند.چون مراسم در مقابل امام زاده شاه طاهر برگزار می گردد.
(فراهم کردن تدارکات مراسم شام غریبان)
شب که شد گروهی که شیپور سوزناک می زنند به همراه مردم، از مسجد به سمت محل تعیین شده می آیند.به نظر می رسد زمین و زمان به خاطر غم حسین(ع) و یارانش بغض کرده اند.
گروهی نیز سرهایی بر سر نیزه کرده اند و عده ای نیز لباس های تعزیه خوانی که در تعزیه افرادی که نقش مخالفان ملعون امام حسین را بازی می کنند بر تن می کنند،را می پوشند و عده ای دیگر را دست بسته می آورند.این صحنه اسارت اهل بیت امام حسین(ع) را تداعی می کند.خیمه ها را آتش می زنند.نوحه می خوانند وبه زیبایی شب را بعد شهادت امام حسین(ع) و یارنش به تصویر می کشند.بغض ها می ترکد.گویی آسمان قرمز است.مشخص نیست از کینه ییزیدیان است یا از غم حسین و یارانش.
آری سوگواری به پایان می رسد. . .
بعد از مراسم،اهالی روستا برای نماز جماعت مغرب و عشا و صرف شام به مسجد دعوت می شوند.
(شام غریبان سال ۱۳۸۷)
متنی که خواندید نثر تحقیقی (در برخی موارد ادبی) راجع به ایام سوگواری ماه محرم در روستای مشهد بود.
منابع:
مشاهدات عینی مراسم
نقل قول
شما می توانید تصاویری که در این زمینه در اختیار دارید،به آدرس
پست الکترنیک وبلاگ: [email protected]
ارسال نمایید.
«التماس دعا»
هیئت حضرت علی اکبر روستای مشهد...
برچسب : نویسنده : گروه نرم افزاری هیئت aliakbar-mashhad بازدید : 713